اسفالت های روستایی
روستاهای اصفهان، با آن کوچههای خاکی و باغهای سرسبز، همیشه بخشی از هویت تاریخی و فرهنگی این خطه بودهاند. اما وقتی صحبت از آسفالتکاری اصفهان میشود، ذهنها اغلب به خیابانهای شهری و جادههای اصلی میرود. کمتر کسی به این فکر میکند که اسفالت چگونه و کی راهش را به روستاهای این استان باز کرد. داستان اولین آسفالتکاری روستایی در اصفهان نهفقط روایتی از پیشرفت زیرساختی است، بلکه قصهای است از تلاش، همکاری و رویای مردمی که میخواستند زندگی بهتری داشته باشند.تصور کنید دهه 1340 شمسی را، زمانی که ایران در تبوتاب مدرنیزاسیون بود. شهرهای بزرگی مثل اصفهان، تهران و شیراز کمکم چهرهای مدرن به خود میگرفتند. خیابانهایشان با لایههای براق اسفالت پوشیده میشد و ماشینها با سرعت بیشتری در آنها حرکت میکردند. اما در روستاها، هنوز گاریها و الاغها روی مسیرهای خاکی حرکت میکردند. هر بار که باران میبارید، کوچهها به گِل مینشست و زندگی برای اهالی سختتر میشد. در این میان، روستایی در نزدیکی نجفآباد، به نام "دهقانآباد" (نامی خیالی برای روایت)، به دلایلی که در ادامه میگویم، به اولین مقصد آسفالتکاری روستایی در اصفهان تبدیل شد.دهقانآباد، روستایی بود با مردمی سختکوش که بیشترشان کشاورز بودند. محصولاتشان، از انار و پسته گرفته تا گندم، به بازارهای اصفهان میرسید. اما حمل این محصولات از مسیرهای خاکی کار سادهای نبود. بارها پیش آمده بود که بار گاریها در گلولای گیر کند یا در فصل خشک، گردوخاک راه نفس اهالی را بند بیاورد. کدخدای روستا، حاج محمود، مردی دوراندیش بود. او سالها در شهر کار کرده بود و دیده بود که خدمات آسفالتکاری در اصفهان چگونه چهره شهر را تغییر داده است. یک روز، در جلسهای که با چند نفر از ریشسفیدان روستا داشت، پیشنهادی داد: «چرا ما خودمان دستبهکار نشویم و کوچههایمان را آسفالت کنیم؟»
این پیشنهاد در ابتدا عجیب به نظر میرسید. آسفالتکاری در روستاها؟ آن هم در دههای که حتی بسیاری از شهرهای کوچک هنوز خیابانهای خاکی داشتند؟ اما حاج محمود مصمم بود. او شنیده بود که دولت در برنامههای عمرانیاش به روستاها هم توجه دارد و بودجهای برای بهبود زیرساختها اختصاص داده است. پس با چند نفر از اهالی به اداره راه و شهرسازی اصفهان رفت. در آن زمان، خدمات آسفالتکاری در اصفهان بیشتر به پروژههای شهری محدود بود، اما حاج محمود با سماجت و ارائه درخواستهای مکرر، توانست نظر مسئولین را جلب کند.
مسئولین ابتدا تردید داشتند. آنها نگران بودند که هزینههای آسفالتکاری در یک روستا توجیه اقتصادی نداشته باشد. اما وقتی حاج محمود از مشکلات حملونقل محصولات کشاورزی گفت و توضیح داد که چگونه اسفالت میتواند به افزایش درآمد اهالی و حتی درآمد منطقه کمک کند، نگاهها تغییر کرد. سرانجام، در سال 1343، پروژهای آزمایشی برای آسفالتکردن معابر اصلی دهقانآباد تصویب شد. این پروژه، اولین گام برای آوردن آسفالتکاری اصفهان به مناطق روستایی بود.
حالا سؤال این بود: چه نوع آسفالتی برای این پروژه مناسب است؟ در آن زمان، بهترین نوع آسفالت اصفهان، آسفالت گرم بود که از ترکیب قیر داغ و مصالح سنگی ساخته میشد. این نوع اسفالت به دلیل مقاومت بالا و توانایی تحمل شرایط آبوهوایی مختلف، برای جادههای شهری استفاده میشد. اما در روستا، با بودجه محدود و نیازهای متفاوت، انتخاب کمی سخت بود. مهندسان اداره راه پیشنهاد دادند که از آسفالت گرم با دانهبندی ریزتر استفاده شود تا هم هزینه کمتری داشته باشد و هم برای تردد سبکتر روستایی مناسب باشد. حاج محمود و اهالی هم موافقت کردند، چون میدانستند که این انتخاب میتواند دوام خوبی داشته باشد.کار در بهار 1344 شروع شد. وقتی اولین کامیونهای حامل قیر و مصالح به دهقانآباد رسید، انگار عید به روستا آمده بود. بچهها دور کامیونها جمع شده بودند و بزرگترها با کنجکاوی مراحل کار را تماشا میکردند. ابتدا، کوچههای اصلی با بیل و کلنگ صاف شدند. زیرسازی، که یکی از مهمترین مراحل آسفالتکاری است، با دقت انجام شد. لایهای از خاک و شن کوبیده شد تا پایهای محکم برای اسفالت ایجاد کند. سپس، قیرپاشی انجام شد. بوی تند قیر در هوا پیچیده بود، اما برای اهالی، این بو، بوی پیشرفت بود.
بعد از قیرپاشی، دستگاه پخشکننده آسفالت وارد عمل شد. این دستگاه، که در آن زمان در روستاها چیز عجیبی بود، مخلوط داغ اسفالت را بهصورت یکنواخت روی زمین پخش میکرد. کارگران با مهارت، سطح را صاف میکردند و غلتکها کار را تمام میکردند. در عرض چند هفته، معابر اصلی دهقانآباد با لایهای براق و سیاه پوشیده شد. وقتی اولین گاری روی این مسیر حرکت کرد و بدون تکانهای همیشگی به مقصد رسید، شادی اهالی دیدنی بود.این پروژه، هرچند کوچک، تأثیر بزرگی داشت. موفقیت آسفالتکاری در دهقانآباد به گوش دیگر روستاهای اطراف رسید. خیلی زود، روستاهای دیگر هم درخواستهای مشابهی به اداره راه فرستادند. دولت هم، که از نتیجه راضی بود، بودجه بیشتری برای خدمات آسفالتکاری در اصفهان و مناطق روستایی اختصاص داد. تا پایان دهه 1340، چندین روستای دیگر در نجفآباد، مبارکه و لنجان آسفالت شدند. این حرکت، آغازگر تحولی در زیرساختهای روستایی اصفهان بود.اما چرا دهقانآباد اولین بود؟ شاید بهخاطر موقعیت جغرافیاییاش، که نزدیک به جاده اصلی اصفهان-نجفآباد بود و حمل مصالح را آسانتر میکرد. شاید هم بهخاطر روحیه همکاری اهالی و پیگیریهای حاج محمود. هرچه بود، این روستا به نمادی از پیشرفت تبدیل شد. آسفالتکاری اصفهان در مناطق روستایی، از اینجا به یک روند همیشگی تبدیل شد.امروز، وقتی به روستاهای اصفهان سفر میکنید، کوچههای آسفالتشده دیگر چیز عجیبی نیستند. اما پشت این سطح صاف و مقاوم، داستانهایی از تلاش و امید نهفته است. بهترین نوع آسفالت اصفهان، چه در آن زمان و چه حالا، آنی است که با دقت و توجه به نیازهای مردم اجرا شود. آسفالت گرم، که در دهقانآباد استفاده شد، هنوز هم به دلیل دوام و انعطافپذیریاش محبوب است. اما نکته مهمتر از نوع اسفالت، ارادهای است که پشت این کار بود.خدمات آسفالتکاری در اصفهان حالا بسیار پیشرفتهتر شدهاند. شرکتهای تخصصی با ماشینآلات مدرن، پروژههای بزرگ و کوچک را در سراسر استان اجرا میکنند. اما هر بار که روی یک جاده روستایی رانندگی میکنید، یاد آن روزهای دهه 1340 بیفتید، وقتی اولین لایه اسفالت در دهقانآباد ریخته شد و رویای یک روستا به حقیقت پیوست. این داستان، فقط درباره آسفالتکاری نیست؛ درباره مردمی است که باور داشتند میتوانند زندگیشان را بهتر کنند. اما امروزه در سرتا سر شهر شرکت های متعددی برای این گونه خدمات ایجاد شدند مانند ایزوگام ماهان که خدمات قیر گونی و ایزوگام هم انجام می دهد